Wanneer je na een lang huwelijk uit elkaar gaat, verandert er veel tegelijk. Ook financieel. Ik merk in mijn praktijk dat partneralimentatie dan één van de onderwerpen is die spanning kan geven. Niet omdat mensen elkaar iets misgunnen, maar omdat het simpelweg onduidelijk is hoe het werkt en wat redelijk is.
Al ruim twintig jaar help ik als mediator en specialist familierecht in Groningen stellen die in deze fase zitten. Mijn ervaring is dat rust terugkeert zodra de feiten duidelijk zijn. Daarom leg ik hieronder stap voor stap uit wanneer partneralimentatie aan de orde is, hoelang het duurt, of je afstand kunt doen van partneralimentatie, en vooral: hoe je partneralimentatie berekenen op een eerlijke, zorgvuldige manier aanpakt.
1. Wanneer is er recht op partneralimentatie?
Tijdens een huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt vaak een bepaald levenspatroon opgebouwd. Na de scheiding kan het voorkomen dat één van jullie niet meteen zelfstandig dezelfde levensstandaard kan dragen. Partneralimentatie is er om die overgang op te vangen.
Partneralimentatie kan aan de orde zijn:
- na beëindiging van een huwelijk
- bij scheiding van tafel en bed
- na ontbinding van een geregistreerd partnerschap
Het gaat hierbij niet om “willen”, maar om kunnen. Als iemand niet volledig in het eigen levensonderhoud kan voorzien, komt partneralimentatie in beeld. Dit is geen straf of beloning; het is een manier om beiden de tijd te geven om het leven opnieuw vorm te geven.
2. Hoelang duurt partneralimentatie?
Voor veel 50-plussers die na een lang huwelijk scheiden, is dit een begrijpelijke zorg. De wet geeft houvast:
Sinds 1 januari 2020 is de standaardduur 5 jaar, tenzij:
- er kinderen zijn jonger dan 12 jaar
- jullie huwelijk langer duurde dan 15 jaar én één van jullie binnen 10 jaar de AOW-leeftijd bereikt
- het verzoek vóór 1 januari 2020 is gedaan (dan kan de duur tot 12 jaar oplopen)
In mediation zie ik dat die duidelijkheid vaak meteen rust geeft. Je weet waar je aan toe bent — heel belangrijk in een fase waarin al veel verandert.
Meer uitleg vind je hier:
wijziging duur partneralimentatie
3. Wanneer moet je partneralimentatie betalen?
Er wordt geen partneralimentatie opgelegd “omdat het zo hoort”. De situatie moet dit rechtvaardigen. Daarbij kijken we naar meerdere factoren:
- de behoefte van de ontvangende partij
- de draagkracht van degene die zou moeten betalen
- de totale financiële situatie
- eventuele kinderalimentatie
- schulden of bijzondere lasten
Partneralimentatie berekenen doe ik volgens de TREMA-normen die ook de rechtbank hanteert. Maar ik kijk altijd verder dan alleen de cijfers: naar jullie geschiedenis, jullie toekomstige plannen en wat praktisch haalbaar is.
3.1 Kun je afstand doen van partneralimentatie?
Ja, dat kan. Sommige stellen kiezen daar bewust voor.
Maar de keuze heeft wél gevolgen.
Leg je in het convenant vast dat jullie beiden afzien van partneralimentatie en vraagt één van jullie later een bijstandsuitkering aan, dan kan de gemeente de kosten verhalen op de ex-partner.
Daarom neem ik tijdens mediation altijd de tijd om deze keuze zorgvuldig te bespreken.
Meer informatie:
afstand doen van partneralimentatie uitleg
4. Partneralimentatie berekenen bestaat uit drie onderdelen. Hier ontstaat vaak het meeste misverstand, dus ik leg het nuchter en concreet uit.
4.1 De behoefte
De behoefte gaat over de levensstandaard tijdens het huwelijk. De rechter kijkt naar:
- eerdere inkomsten
- het uitgavenpatroon
- bewijsstukken van kosten
Een veelgebruikte methode is de hofnorm: 60% van het gezamenlijke netto gezinsinkomen. Maar soms past een gedetailleerde uitgavenlijst (behoeftelijst) beter.
4.1.1 Kindgebonden budget
Het kindgebonden budget verlaagt de behoefte niet. Dat is een veelvoorkomend misverstand.
4.2 Behoeftigheid
Behoeftigheid betekent: kun je zelf (nog) niet volledig in je behoefte voorzien?
Bijvoorbeeld doordat je minder hebt kunnen werken tijdens het huwelijk.
Dit vraagt om onderbouwing. Denk aan:
- inkomstenbewijzen
- informatie van werkgever
- sollicitatie-inspanningen
4.3 Draagkracht
De draagkracht van de betalende partij wordt berekend op basis van:
- inkomen (ook bonussen, overwerk, vermogen)
- woonlasten (vanaf 2023: woonbudget van 30%)
- schulden
- zorgkosten
- andere alimentatieverplichtingen
In veel gevallen maken we ook een inkomensvergelijking om te zien wat voor beiden redelijk is.
5. Indexering 2026
De partneralimentatie wordt jaarlijks aangepast.
Voor 2026 is de indexering 4,6%.
Meer uitleg en een rekentool vind je hier:
alimentatie indexering
Gea Bisschop, mediator in Groningen
050-2115140
6. Partneralimentatie opnieuw berekenen
Het leven staat niet stil. Soms klopt een oude berekening niet meer door:
- verkeerde gegevens bij de oorspronkelijke uitspraak
- veranderde inkomsten
- gewijzigde omstandigheden
In dat geval kan partneralimentatie opnieuw worden vastgesteld op basis van artikel 1:401 lid 4 BW.
7. Partneralimentatie verlagen
Een actuele wijziging in draagkracht of behoefte kan reden zijn om de alimentatie te verlagen.
Een vrijwillige inkomensdaling telt meestal niet mee; daar kijkt de rechter kritisch naar.
Als scheidingsmedator help ik je de juiste afspraken te maken en vast te leggen in het scheidingsconvenant
8. Partneralimentatie en een nieuwe partner
Bij duurzaam samenwonen, trouwen of een geregistreerd partnerschap eindigt de alimentatieplicht meestal.
Let op: de criteria zijn streng.
Het moet gaan om:
- samenwonen
- een duurzame relatie
- wederzijdse verzorging
- een gezamenlijke huishouding
Dit is een juridisch nauwkeurig traject.
Wanneer hoef ik geen partneralimentatie te betalen ? hier lees je er meer over: partneralimentatie en samenwonen
Partneralimentatie is een juridisch én financieel onderwerp. Met meer dan twintig jaar ervaring in het familierecht en mediation help ik stellen om op een zorgvuldige, eerlijke manier inzicht te krijgen in wat passend is.
In de afgelopen twee decennia heb ik honderden cliënten begeleid bij echtscheiding, partneralimentatie en het opstellen van alimentatieberekeningen op basis van TREMA-normen.
Ik werk volgens de richtlijnen van de Expertgroep Alimentatie en de vaste jurisprudentie. Hierdoor weet je zeker dat de berekeningen aansluiten bij de werkwijze van de rechtbank.
Ik werk altijd transparant, onderbouwd en met oog voor beide partijen. Je weet precies hoe de berekening tot stand komt en welke keuzes er mogelijk zijn
Veelgestelde vragen (FAQ)
Duur en verandering van partneralimentatie
-
Hoe lang moet ik partneralimentatie betalen na een lang huwelijk?
Dit hangt af van jullie situatie.
Bij een lang huwelijk zien mensen vaak op tegen “nog jarenlang moeten betalen”.
Maar meestal geeft het overzicht al rust:
bij lange huwelijken waarbij één van jullie bijna de AOW-leeftijd bereikt, loopt de alimentatie door tot die leeftijd.
Niet langer.
-
Wat als mijn ex-partner bijna met pensioen gaat?
Pensioen verandert de draagkracht enorm.
Ik zie vaak dat mensen denken dat alimentatie dan automatisch stopt, maar zo werkt het niet.
Het kan wel worden aangepast — en dat brengt meestal opluchting.
-
Kunnen we afspreken dat alimentatie stopt zodra ik met pensioen ga?
Ja, dat kan.
Maar alleen als jullie het bewust samen opschrijven.
Ik help stellen vaak door de gevolgen rustig door te nemen, zodat niemand later voor verrassingen staat.
-
Moet partneralimentatie altijd worden geïndexeerd?
Ja, tenzij jullie iets anders hebben afgesproken.
Veel mensen schrikken van “weer zo’n verhoging”, maar het houdt de bijdrage eerlijk en actueel.
-
Kan mijn ex na jaren alsnog verhoging vragen van partneralimentatie?
Ja, mits de omstandigheden zijn veranderd. Tenzij jullie een niet-wijzigingsbeding hebben afgesproken.
Verandering door omstandigheden
-
Wat gebeurt er met partneralimentatie als mijn ex opnieuw gaat samenwonen?
Dit is een vraag die ik vaak met een mengeling van hoop en twijfel hoor.
Als er écht sprake is van samenleven als waren zij gehuwd, stopt de alimentatie.
Maar dit moet wel bewezen worden — en dat is best precies werk.
-
Wat als mijn inkomen daalt rond mijn 60e?
Een inkomensdaling rond de pensioengerechtigde leeftijd komt veel voor. Maar alleen een duurzame, niet-vrijwillige daling kan invloed hebben op de alimentatie.
-
Wordt de alimentatie beïnvloed door verkoop van de woning?
Ja, hypotheeklasten en eventuele overwaarde kunnen invloed hebben op zowel de behoefte als de draagkracht. Dit wordt zorgvuldig opnieuw bekeken.
-
Wordt de alimentatie beïnvloed door pensioenverevening?
Ja, wanneer het pensioen wordt verdeeld, kan dat het inkomen van de ontvangende partij verhogen en daarmee de behoefte verlagen.
Berekenen, afkopen en financiële keuzes
-
Hoe wordt mijn draagkracht berekend als ik ondernemer ben?
Bij ondernemers duiken we altijd iets dieper de cijfers in:
gemiddelden, prognoses, dividend, rekening-courant…
Het mag dan complex lijken, maar ik maak het overzichtelijk voor je.
-
Kan ik partneralimentatie afkopen?
Ja.
Maar dit is een definitieve keuze met fiscale gevolgen.
Ik zie dat mensen hier vaak eerst even over moeten nadenken — en dat is heel gezond.
-
Kan partneralimentatie worden omgezet in een lijfrente-uitkering?
Ja, dat kan. Het is een definitieve keuze die fiscale gevolgen heeft. Vaak geeft dit rust, omdat er geen maandelijkse verplichting meer is.
-
Kan partneralimentatie samenlopen met pensioenverevening en lijfrente?
Ja, dat kan. Het totaalplaatje bepaalt dan de behoefte en draagkracht.
Juridische basisbegrippen
-
Wat is het verschil tussen behoefte en behoeftigheid?
Behoefte gaat over het bedrag dat nodig is om na de scheiding op een vergelijkbaar niveau te leven.
Behoeftigheid gaat over in hoeverre iemand dat bedrag niet zelf kan opbrengen.
-
Wat gebeurt er als mijn jongste kind 18 wordt?
Kinderalimentatie stopt, maar financiële ondersteuning tot 21 jaar blijft bestaan. Hierdoor kan partneralimentatie wijzigen.
-
Wanneer hoef ik geen partneralimentatie te betalen?
Als beiden voldoende inkomsten hebben, is er geen behoefte aan partneralimentatie.
Of
Als in het convenant de afspraak is vermeld dat over en weer geen partneralimentatie zal worden gevraagd. Dit met of zonder een niet-wijzigingsbeding
