Een scheiding heeft altijd twee kanten: emotioneel én financieel.
Je leven verandert, maar ook je financiële situatie. Er moet veel geregeld worden:
de woning, de belastingaangifte na scheiding, alimentatie, vermogen en het fiscaal partnerschap.
Juist in deze fase is overzicht belangrijk.
Niet om het zakelijk te maken, maar om rust en zekerheid te creëren.
Als de cijfers kloppen, kun je met vertrouwen verder.
Ik, Gea Bisschop van Advieskantoor Familierecht 050 te Groningen, geef je een beknopt overzicht van onderwerpen waarvan ik in mijn praktijk merk dat ouders ermee worstelen. Ik heb ruim 20 jaar als familierechtadvocaat gewerkt en in die periode honderden scheidingen begeleid.
Vanuit die ervaring begeleid ik nu als scheidingsmediator ouders die in overleg willen scheiden, met oog voor financiële rust en de belangen van de kinderen. Op basis van deze combinatie van juridische kennis en mediationpraktijk geef ik hieronder verduidelijking over de financiële gevolgen scheiding.
De woning: het grootste financiële vraagstuk bij scheiding
Voor veel stellen is de woning het hart van het gezin én het grootste vermogen.
Bij een scheiding roept dat vragen op. Wie blijft erin wonen? Moet het huis verkocht worden?
En hoe werkt het met de hypotheek of overwaarde?
Wanneer één van jullie de woning wil overnemen, is het belangrijk om te weten:
- wat de actuele marktwaarde is (via taxatie),
- wat de resterende hypotheekschuld bedraagt,
- en of het inkomen na de scheiding voldoende is om de woning te kunnen financieren.
De bank kijkt naar de nieuwe financiële situatie: inkomen, eventuele alimentatie en maandlasten.
Ook de fiscale regels spelen mee, bijvoorbeeld de eigenwoningregeling uit de Wet Inkomstenbelasting 2001.
Na een scheiding geldt een tijdelijke voortzetting van hypotheekrenteaftrek voor de vertrekkende partner (maximaal twee jaar),
maar daarna vervalt dat recht.
Een zorgvuldig opgesteld convenant helpt om alle afspraken goed vast te leggen: wie betaalt wat, wat gebeurt er bij verkoop, en hoe wordt overwaarde of restschuld verdeeld.
Toen Petra en haar ex-man besloten te scheiden, wilden ze de kinderen zoveel mogelijk stabiliteit bieden. Petra wilde graag in de woning blijven. Tijdens de mediation bleek dat dit financieel haalbaar was met een nieuwe hypotheek en een duidelijke afspraak over de overwaarde. Dat gaf rust; voor haar én voor de kinderen.
Soms is het niet mogelijk dat één van beiden in de woning blijft.
Bij Jan en Marijke bleek verkoop de beste optie. Door samen af te spreken hoe ze met de overwaarde en de tijdelijke woonlasten zouden omgaan, verliep de verkoop zonder spanningen.
Van gezamenlijk naar individueel: financieel scheiden met overzicht
Tijdens het huwelijk of de relatie liepen de inkomsten en uitgaven vaak vanzelfsprekend samen.
Na de scheiding moet ieder opnieuw bepalen wat er binnenkomt en wat eruit gaat.
Dat vraagt om inzicht, niet alleen in cijfers, maar ook in leefstijl, plannen en toekomstwensen.
Een nieuw budget geeft richting. Denk aan:
- woonlasten (huur of hypotheek),
- energiekosten en verzekeringen,
- kosten voor kinderen,
- reserveringen voor studie of onderhoud.
Financieel scheiden betekent vooral: weten waar je staat en welke keuzes passen bij jouw toekomst.
Dat inzicht vormt de basis voor eerlijke afspraken in de mediation.
Alimentatie en scheiding: hoe werkt het?
Tijdens de scheiding wordt de draagkracht van beide partners berekend volgens de Tremanormen 2025.
Daaruit volgt wat redelijk is aan kinderalimentatie en eventueel partneralimentatie.
Kinderalimentatie loopt in principe door tot het kind 18 wordt,
en daarna als bijdrage voor levensonderhoud en studie tot 21 jaar (artikel 1:395a BW).
De bijdrage wordt afgestemd op de behoefte van het kind en de draagkracht van beide ouders.
De zoon van Karin en Tom was 19 en studeerde. In de mediation bespraken we hoe zij als ouders ieder naar draagkracht konden bijdragen in zijn studiekosten. Door de afspraken samen met hem te bespreken, ontstond duidelijkheid voor iedereen.
Partneralimentatie is bedoeld om de financiële overgang na de scheiding evenwichtig te laten verlopen.
De hoogte en duur hangen af van de inkomens, lasten en duur van het huwelijk.
Ook hier geldt: de bijdrage moet uitvoerbaar zijn; in balans tussen draagkracht en behoefte.
Marja had na een lang huwelijk minder inkomen dan haar ex-partner. We berekenden samen wat redelijk was en wat voor beiden haalbaar bleef. Het gaf vertrouwen dat de afspraak gebaseerd was op draagkracht in plaats van gevoel.
Vermogen en verdeling: eerlijk, zorgvuldig en toekomstgericht
Alles wat jullie samen hebben opgebouwd, moet zorgvuldig verdeeld worden.
De manier waarop dat gebeurt, hangt af van jullie huwelijksgoederenregime:
gemeenschap van goederen of huwelijkse voorwaarden.
Onderwerpen die vaak aan bod komen:
- spaargeld en beleggingen,
- auto, inboedel en verzekeringen,
- schulden en leningen,
- pensioenrechten (verdeling volgens de Wet VPS).
Het gaat hierbij niet alleen om geld, maar om zekerheid en toekomst.
Een eerlijke verdeling creëert vertrouwen, de basis om verder te kunnen bouwen.
Belastingaangifte na scheiding: voorkom verrassingen
Een scheiding verandert niet alleen je gezinssituatie, maar ook je fiscale positie.
Waar je voorheen één huishouden vormde, ontstaan nu twee afzonderlijke financiële eenheden.
Dat betekent nieuwe belastingregels, andere toeslagen en vaak ook een andere verdeling van inkomensvoordelen en lasten.
Zonder inzicht kan dat overweldigend zijn.
Maar met de juiste kennis kun je verrassingen voorkomen en financiële rust creëren.
De belastingaangifte in het jaar van scheiding
Het jaar waarin je uit elkaar gaat, is fiscaal gezien vaak het meest ingewikkeld.
Tot het moment van scheiding word je nog als fiscale partners beschouwd, daarna niet meer.
Dat betekent dat je in het scheidingsjaar nog één gezamenlijke aangifte kunt doen,
waarbij je zelf bepaalt welk inkomen of welke aftrekpost aan wie wordt toegerekend.
Voorbeelden van aftrekposten:
- Hypotheekrente (en verdeling daarvan na vertrek uit de woning).
- Giften, zorgkosten of studiekosten (indien van toepassing).
- Betaalde partneralimentatie (aftrekbaar bij betaler, belast bij ontvanger).
Een juiste toerekening kan honderden euro’s verschil maken.
Daarom is het verstandig om de aangifte pas te doen als het convenant en de alimentatieberekening volledig zijn afgerond.
In het jaar van de scheiding deden Bas en Ellen nog één gezamenlijke belastingaangifte. Door goed te kijken naar de verdeling van de hypotheekrente en aftrekposten bespaarden ze allebei honderden euro’s. Dat maakte het gesprek over geld opeens een stuk rustiger.
Willen jullie samen een kennismakingsgesprek met mij? Plan een vrijblijvend gesprek via mijn contactformulier
Fiscaal partnerschap bij scheiding
Tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap ben je automatisch fiscaal partner van elkaar.
Dat betekent dat de Belastingdienst jullie inkomens, aftrekposten en vermogen mag samenvoegen in één aangifte.
Op het moment dat je uit elkaar gaat, verandert dat, maar niet altijd direct.
In het jaar van scheiding kun je vaak kiezen:
blijven jullie nog fiscaal partner voor dat jaar, of doen jullie afzonderlijk aangifte?
Die keuze kan financieel verschil maken, bijvoorbeeld bij de verdeling van aftrekposten en heffingskortingen.
Het fiscaal partnerschap eindigt zodra:
- één van jullie niet meer op hetzelfde adres staat ingeschreven, én
- jullie geen gezamenlijke woning of minderjarig kind meer hebben.
Blijft één van deze factoren nog bestaan, dan loopt het fiscaal partnerschap soms nog even door.
Bas en Ellen schreven zich in maart op verschillende adressen in, maar hun woning stond pas in juli te koop. Omdat ze tot die tijd samen eigenaar waren, bleven ze voor het hele kalenderjaar fiscaal partner. Dat bleek gunstig bij de verdeling van de hypotheekrenteaftrek.
Een bewuste keuze over fiscaal partnerschap voorkomt onduidelijkheid bij de belastingaangifte.
Het is verstandig deze beslissing pas te nemen nadat alle financiële afspraken zijn vastgelegd in het convenant
Hypotheekrenteaftrek en de woning
Als één van jullie in de woning blijft, blijft de hypotheekrente in beginsel aftrekbaar,
maar alleen voor het eigen aandeel in de woning én onder specifieke voorwaarden.
De vertrekkende partner kan de rente over zijn of haar deel nog maximaal twee jaar blijven aftrekken
(artikel 3.111 Wet IB 2001, de zogeheten “scheidingsregeling eigen woning”).
Daarna vervalt het recht op aftrek, tenzij de woning is overgenomen of verkocht.
Ook is het belangrijk om vast te leggen wie welk deel van de hypotheek betaalt,
want de Belastingdienst koppelt de aftrek aan de werkelijke betaling, niet alleen aan eigendom.
Duidelijke afspraken hierover in het convenant voorkomen latere correcties of terugvorderingen
Toeslagen na scheiding
Toeslagen (zoals kinderopvangtoeslag, kindgebonden budget, huurtoeslag en zorgtoeslag) zijn inkomensafhankelijk.
Na de scheiding wordt jouw situatie opnieuw beoordeeld, omdat het huishoudinkomen verandert.
Belangrijke aandachtspunten:
- Kinderbijslag verloopt via de SVB en verandert meestal niet direct.
- Kindgebonden budget kan na de scheiding alleen worden ontvangen door de ouder bij wie het kind staat ingeschreven.
- Zorgtoeslag en huurtoeslag worden individueel berekend op basis van jouw nieuwe inkomen.
Wanneer ouders kiezen voor co-ouderschap, wordt het iets complexer.
De Belastingdienst kijkt dan naar de inschrijving van de kinderen en de verdeling van zorg en kosten.
Dat bepaalt wie recht heeft op het kindgebonden budget en andere toeslagen.
Een evenwichtige verdeling is mogelijk, maar vraagt om duidelijke afspraken in het ouderschapsplan en een zorgvuldige financiële afstemming.
Wil je precies weten hoe toeslagen bij co-ouderschap werken en waar je op moet letten?
Lees dan het artikel “Toeslagen en co-ouderschap; zo werkt het in 2025”.
Partneralimentatie en belastingen
Partneralimentatie is fiscaal nog steeds aftrekbaar voor de betalende partij
en belast voor de ontvanger (box 1-inkomen).
Kinderalimentatie is daarentegen niet aftrekbaar en niet belast.
Een juiste fiscale verwerking voorkomt dat één van beide partijen onverwacht te veel of te
weinig betaalt of ontvangt.
Let op: wijzigingen in partneralimentatie kunnen invloed hebben op toeslagen.
Nieuwe financiële planning: vooruitkijken in plaats van verdelen
Na de scheiding verandert je financiële horizon.
Waar je vroeger samen spaarde of belegde, maak je nu je eigen keuzes.
Juist in deze fase is het belangrijk om bewust opnieuw te plannen.
Onderwerpen om naar te kijken:
- Pensioenverdeling volgens de Wet VPS.
- Verzekeringen: overlijdensrisico, inkomen, arbeidsongeschiktheid.
- Sparen en beleggen binnen een realistisch budget.
- Schulden en leningen: wie is waarvoor verantwoordelijk?
Een financieel plan na scheiding geeft inzicht en rust.
Het helpt je toekomstbestendig keuzes te maken zonder financiële druk.
Geld en gevoel: waarom inzicht rust geeft
Geld raakt niet alleen je portemonnee, maar ook je gevoel van veiligheid.
Tijdens een scheiding is het normaal dat er zorgen of spanningen zijn.
Door de financiële kant goed te regelen, ontstaat ruimte voor herstel.
Transparantie en overzicht zijn geen formaliteiten; ze brengen rust.
Zodra duidelijk is hoe de verdeling eruitziet en wat ieder kan verwachten,
verdwijnen veel van de onderliggende angsten en misverstanden.
Mediation: samen tot eerlijke financiële afspraken komen
Bij Advieskantoor Familierecht 050, te Groningen brengen we tijdens de mediation stap voor stap in kaart wat er financieel nodig is en wat haalbaar is voor beiden.
We kijken naar inkomen, vermogen, de woning, belastingen en toekomstverwachtingen.
Mijn rol is om het overzicht te geven,
zodat jullie samen afspraken kunnen maken die eerlijk, uitvoerbaar en toekomstbestendig zijn, voor jullie zelf én voor de kinderen.
Tot slot
Een scheiding is niet alleen het einde van een relatie,
maar ook het begin van een nieuwe financiële start.
Met helder inzicht, eerlijke afspraken en deskundige begeleiding
kan die start stabiel en zorgenvrij zijn.
Wil je weten wat jouw financiële situatie na de scheiding betekent?
Plan een vrijblijvend gesprek via mijn contactformulier
Over de auteur
Gea Bisschop is scheidingsmediator en voormalig familierechtadvocaat met ruim 20 jaar ervaring. Vanuit haar praktijk bij Advieskantoor Familierecht 050 in Groningen begeleidt zij stellen die in overleg willen scheiden, met speciale aandacht voor de financiële gevolgen van scheiding en het belang van de kinderen. Haar werkwijze is zorgvuldig, helder en gericht op rust en overzicht in een emotioneel ingrijpende periode.
Gea Bisschop, scheidingsmediator Groningen
Veelgestelde vragen over de financiële gevolgen van scheiden
1.Wanneer stopt fiscaal partnerschap bij scheiding?
Het eindigt zodra één van jullie uit de gezamenlijke woning is uitgeschreven én er geen minderjarige kinderen meer zijn waarvoor jullie samen zorgen.
2. Kan ik nog samen belastingaangifte doen in het jaar van scheiding?
Ja, dat mag. Vaak is dat zelfs voordeliger. Bespreek dit pas nádat het convenant en de alimentatieberekening zijn afgerond.
3. Wie krijgt het kindgebonden budget na de scheiding?
Dat gaat naar de ouder bij wie het kind staat ingeschreven. Bij co-ouderschap zijn verdelingen soms mogelijk, maar dat vraagt maatwerk.
4. Mag ik de hypotheekrente blijven aftrekken als ik uit de woning ben?
Ja, maximaal twee jaar, mits jij nog mede-eigenaar bent en meebetaalt aan de rente.
5. Wat is verstandig: financieel scheiden tegelijk met juridische scheiding of later?
Bij voorkeur tegelijk, zodat fiscale en juridische afspraken goed op elkaar aansluiten. Dat voorkomt correcties of dubbele kosten.
